ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΙΑ.

Ἡ γιορτὴ αὐτὴ εἶναι ἀπὸ τὶς ἀρχαιότερές  της Ἐκκλησίας μας καὶ ἄρχισε τὸ δεύτερο  μετὰ Χριστὸν αἰώνα. Ἀναφέρεται στὴ φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδας κατὰ τὴ βάπτιση τοῦ  Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη ποταμό. 

Ἡ Ἱστορία τῆς βάπτισης αὐτῆς εἶναι γνωστή, ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιο, στὸ Γ' κεφάλαιο, στοὺς στίχους 13-17. Ὃ Πρόδρομος Ἰωάννης μετὰ ἀπὸ θεία διαταγὴ ἄφησε τὴν ἐρημικὴ ζωὴ καὶ ἦλθε στὸν Ἰορδάνη ποταμό. Ἐκεῖ κήρυττε, ἐξομολογοῦσε καὶ βάπτιζε. Ἐνῶ ἔκανε ὃ Ἰωάννης τὸ ἔργο αὐτό, μία μέρα ἦλθε σ' αὐτὸν ὃ Ἰησοῦς. Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο πληροφόρησε τὸ γιὸ τῆς Ἐλισάβετ ποιὸς ἦταν. Ὃ Ἰησοῦς ζητάει νὰ βαπτισθεῖ. Ἔκπληκτοι οἳ παρευρισκόμενοι βλέπουν τὸν αὔστηροπροσωπο καὶ ἐπιβλητικὸ ἀσκητὴ καὶ διδάσκαλο νὰ ὑποχωρεῖ μὲ ἀνέκφραστη εὐλάβεια καὶ ταπείνωση μπροστὰ στὸν ἄγνωστο. Στὴν ἀρχὴ ἀρνεῖται νὰ Τὸν βαπτίσει καὶ Τοῦ λέει ὅτι αὐτὸς ἔχει ἀνάγκη νὰ βαπτισθεῖ ἀπὸ Ἐκεῖνον. Ὃ Ἰησοῦς τὸν πείθει νὰ Τὸν βαπτίσει, διότι ἔτσι ἔπρεπε. Καὶ τότε, στὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη διαδραματίζεται σκηνὴ μεγαλειώδης καὶ μοναδική. Μὲ μορφὴ περιστεριοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ἔρχεται καὶ κάθεται πάνω στὸν βαπτιζόμενο Ἰησοῦ. Καὶ συγχρόνως, φωνὴ ἀπὸ τὸν οὐρανό, τοῦ Πατέρα Θεοῦ, ἀκούγεται νὰ λέει: "Οὗτος ἐστὶν ὁ Υἱός μου ὃ ἀγαπητός, ἐν ὢ εὐδόκησα". Ἔτσι, μ' αὐτὸν τὸν τρόπο στὴ βάπτιση τοῦ Ἰησοῦ φανερώθηκε ὃ Θεὸς ὃ τρισυπόστατος, ἢ Τριάδα ἢ Ἁγία, καὶ γι' αὐτὸ ἢ Ἐκκλησία μᾶς ὀνόμασε τὴ γιορτὴ αὔτη Θεοφάνεια.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α'.

Ἐν Ἰορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε, η τῆς Τριάδος ἔφανερωθη προσκύνησις · τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἢ φωνὴ προσεμαρτύρει σοί, ἀγαπητὸν σὲ Υἷον ὀνομάζουσα καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανεὶς Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ τὸν κόσμον φωτίσας δόξα σοί.