Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ.

Ὁ Ἅγιος Νεόφυτος γεννήθηκε στόν Κάτω Δρῦ (ἤ στά Λεύκαρα σύμφωνα μέ ἄλλη ἐκδοχή) τό 1134. Οἱ γονεῖς του τοῦ ἐνέπνευσαν τήν ἀγάπη πρός τό Χριστό, πτωχοί ὅμως δέν κατάφεραν νά τοῦ δώσουν τή σχολική μόρφωση πού ὁ Νεόφυτος ἐπιζητοῦσε.

Ἔτσι γιά νά κερδίζει τά πρό τό ζεῖν ἀσχολήθηκε μέ τή γεωργία, ἔγινε δέ μεγάλος γνώστης τῆς ἀμπελουργίας. Σέ ἡλικία 17 χρόνων τόν ἀρραβωνίασαν καί ἐνῶ ὅλα ἤσαν ἕτοιμα γιά τό γάμο, ὁ Νεόφυτος ἔφυγε κρυφά καί πῆγε στό μοναστήρι τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου λίγο ἔξω ἀπό τή Λευκωσία γιά νά γίνει μοναχός. Οἱ γονεῖς καί συγγενεῖς τόν ἀναζήτησαν κι ἀφοῦ τόν βρῆκαν μετά ἀπό δύο μῆνες προσπάθησαν νά τόν μεταπείσουν. Αὐτός τούς ἐξήγησε ὅτι πόθος τοῦ ἦταν νά ἀκολουθήσει τή μοναχική ζωή καί νά ἀφιερωθεῖ στό Θεό. Ἔτσι ὁ Νεόφυτος ἐπέστρεψε στό μοναστήρι μέ μεγάλη χαρά. Καθώς ἦταν ἀναλφάβητος, ὁ ἡγούμενος τοῦ ἀνέθεσε νά καλλιεργεῖ τά ἀμπέλια τῆς μονῆς. Ὁ ἅγιος Νεόφυτος ἔμεινε πέντε χρόνια στήν ὑπηρεσία αὐτή, ἐνῶ συγχρόνως κατάφερε νά μάθει γράμματα καί ἄρχισε τή μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ὁ καθηγούμενος τόν ἔβαλε τότε νά ὑπηρετεῖ σάν βοηθός ἐκκλησιάρχης στόν ἱερό ναό. Μετά ἀπό δύο χρόνια ὁ μοναχός Νεόφυτος ἐπισκέφθηκε τούς Ἁγίους Τόπους καί ἀφοῦ προσκύνησε τό τάφο τοῦ Χριστοῦ, περιπλανήθηκε σ’ ὅλη τή χώρα ψάχνοντας νά βρεῖ κάποιο ἐρημίτη, γιά νά τόν ὁδηγήσει στήν ἀσκητική ζωή. Δέν βρῆκε αὐτό πού ἤθελε καί ἐπέστρεψε πίσω στό μοναστήρι τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ὁ πόθος του γιά τήν ἀσκητική ζωή, τόν ἔκανε νά φύγει καί πάλι. ΄Ἦρθε λοιπόν, στό λιμάνι τῆς Πάφου μέ τήν ἐλπίδα νά βρεῖ κάποιο πλοῖο, γιά νά πάει στό ὅρος Λάτρος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας πού ἦταν μεγάλο μοναστικό κέντρο. Ἐκεῖ οἱ φρουροί τόν συνέλαβαν, καί τοῦ ἔκλεψαν τά νομίσματα τά ὁποῖα εἶχε γιά τό εἰσιτήριο. Ἔτσι ὁ Νεόφυτος ματαίωσε τό ταξίδι του καί προχώρησε πρός τό ἐσωτερικό της Πάφου. Ἐγκαταστάθηκε σέ μία σπηλιά πίσω ἀπό τό Μελισσόβουνο. Ἀφοῦ βεβαιώθηκε πώς τό μέρος ἐκεῖνο τοῦ πρόσφερε τήν ἡσυχία πού ζητοῦσε, ὁ Νεόφυτος ἄρχισε νά λαξεύει τή σπηλιά γιά ἕνα ὁλόκληρο ἔτος. Ξεκίνησε στίς 14 Σεπτεμβρίου 1159 καί τελείωσε τήν ἴδια μέρα τοῦ ἑπομένου ἔτους. Ἔτσι δημιούργησε τό ναό τῆς Ἐγκλείστρας καί ἕνα κελί στό ὁποῖο ἔσκαψε καί τό τάφο του. Τό ναό τόν ἀφιέρωσε στό Τίμιο Σταυρό. Ὁ Ἅγιος ζοῦσε κλεισμένος σ’αὐτό τό κελί γί αὐτό καί ὀνομάζεται ΄Ἔγκλειστος, τό δέ κελί μαζί καί ὁ λαξευτός ναός , Ἐγκλείστρα. Σέ ἡλικία 36 χρόνων, τό 1170, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος ἀπό τόν ἐπίσκοπο Πάφου Βασίλειο Κίνναμο. Ἄρχισε τότε μία ἔντονη δραστηριότητα. Ἵδρυσε μονή μέ δέκα μοναχούς στήν ἀρχή, καί μετά μέ περισσότερους, ἔκτισε κελιά καί ἔγραψε τήν παγκόσμια γνωστή Τυπική Διαθήκη, εἶδος Κανονισμοῦ γιά τή λειτουργία τῆς μονῆς.Τό χειρόγραφο σώζεται μέχρι σήμερα στή Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη τοῦ Ἐδιμβούργου. Ἀργότερα κάλεσε τό φημισμένο ζωγράφο Θεόδωρο Ἀψευδῆ, ὁ ὁποῖος ζωγράφισε ὅλο τό ἐσωτερικό της ἐγκλείστρας καί τοῦ ναοῦ μέ εἰκόνες οἱ ὁποῖες παρίσταναν τά Ἅγια Πάθη καί τήν Ἀνάσταση, Ἁγίους καθώς καί τόν ἴδιο τόν Ἅγιο Νεόφυτο. Ἀργότερα ὁ Ἅγιος ἐλάξευσε Ἀνώτερη Ἐγκλείστρα γιά νά ἡσυχάζει ἐκεῖ μακριά ἀπό τούς μαθητές καί τούς πολλούς ἐπισκέπτες πού ἄρχισαν νά ἔρχονται στή μονή. Γιά νά παρακολουθεῖ τή λειτουργία πού γινόταν στή κάτω σπηλιά ἄνοιξε μία ὀρθογώνια ὀπή. Τό κελί αὐτό τό ὀνόμασε «Νέα Σιῶν».

Ὁ ΄Ἅγιος Νεόφυτος πέρασε τή ζωή του μέ νηστεία, προσευχή, καί πολλή μελέτη. Μελετοῦσε τήν Ἁγία Γραφή, τούς Ἁγίους Πατέρες καθώς καί ἄλλους ἱστοριογράφους καί χρονογράφους. Φυλάττοντας ὅλα αὐτά τά βιβλία δημιούργησε μία πλούσια βιβλιοθήκη ἡ ὁποία ἔγινε γνωστή μέ τό ὄνομα «Ἡ ἁγία Βιβλιοθήκη τῆς Ἁγίας Μονῆς Ἐγκλείστρας» καί ἀπόκτησε πολλούς ἐπισκέπτες -μελετητές. Πιστεύοντας πώς αὐτά τά ὁποία εἶχε κερδίσει ἀπό τό δικό του ἀγώνα καί μελέτη, εἶχε χρέος νά τά προσφέρει καί στούς συνανθρώπους τοῦ ἄρχισε νά κηρύττει καί νά συγγράφει. Ἔγραψε δεκαέξι συγγράμματα ἀπό τά ὁποία σώζονται τά μισά. Ἀναδείχθηκε σ’ ἕνα ἀξιολογότατο θεολόγο, ἱεροκήρυκα, ποιητή, ἱστορικό καί συγγραφέα. Στά συγγράμματα τοῦ περιέχονται πολύτιμες πληροφορίες γιά τήν Ἁγιολογία καί τήν ἱστορία τῆς Κύπρου. Σέ μία μικρή ἐπιστολή του πού εἶναι γνωστή μέ τό ὄνομα «Περί τῶν κατά τήν χώραν Κύπρον σκαιῶν» περιγράφει παραστατικά καί δίδει πολύτιμες πληροφορίες γιά τή κατάληψη τῆς Κύπρου ἀπό τούς Φράγκους. Ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Νεοφύτου ἄρχισε νά ἐκδίδει τά συγγράμματα τοῦ Ἁγίου.

Ὁ Ἅγιος Νεόφυτος πέθανε σέ ἡλικία 85 περίπου χρονῶν (ἄγνωστο πότε ἀκριβῶς) καί οἱ μοναχοί τόν ἔθαψαν σύμφωνα μέ τίς ὁδηγίες του στόν τάφο πού ὁ ἴδιος ἐλάξευσε. Ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται στίς 24 Ἰανουαρίου καί στίς 28 Σεπτεμβρίου(ἡμέρα ἀνεύρεσης τῶν λειψάνων του).