Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ.

Γεννήθηκε στήν Παφλαγονία τῆς Καππαδοκίας τό 260 μ.Χ. ἀπό γονεῖς Χριστιανούς , οἱ ὁποῖοι συνελήφθησαν γιά τή χριστιανική τους δράση καί φυλακίστηκαν. Ὁ Ἅγιος γεννήθηκε στή φυλακή καί ἐπειδή οἱ γονεῖς τοῦ , ὁ Θεοδοτός καί ἡ Ρουφίνα, πέθαναν ἐκεῖ , ἀνέλαβε νά τόν μεγαλώσει κάποια γυναίκα πού ὀνομαζόταν Ἀμμία Ματρώνα. Αὐτή ἦταν εὐσεβής Χριστιανή καί σέ αὐτήν ὀφείλεται τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου. Ἡ παράδοση λέει ὅτι ὁ μικρός συνήθιζε νά τή φωνάζει "μάμα".

Κατά τήν ἐφηβική του ἡλικία ὁ Μάμας συνελήφθη ἀπό εἰδωλολάτρες, πού τόν ὑπέβαλαν σέ βασανιστήρια. Τελικά του κρέμασαν στό λαιμό ἕνα σιδερένιο ραβδί καί τόν ἔριξαν στό νερό γιά νά πνιγεῖ. Κατά θαυματουργό τρόπο ὁ Ἅγιος ἐπέζησε ἀλλά πιάστηκε ξανά ἀπό τούς βασανιστές του καί ρίχτηκε σέ ἀναμμένη κάμινο. Καί αὐτήν τή φορά κατάφερε νά βγεῖ σῶος. Ὅταν ἔριξαν ἐπάνω του ἄγρια ζῶα, τά τελευταῖα ὄχι μόνο δέν τόν κατασπάραξαν ἀλλά οὔτε καί τόν πείραξαν. Τελικά, οἱ ἐχθροί του ἀποφάσισαν νά τόν ἐκτελέσουν μέ τρίαινα. Τό φονικό ὄργανο διαπέρασε τά σπλάγχνα τοῦ Ἁγίου, ὁ ὁποῖος καί παρέδωσε τό Πνεῦμα.

Σέ ἀνάμνηση τῶν παραπάνω καί σύμφωνα μέ τά ἀπελατικά δημώδη ἄσματα τοῦ Βυζαντίου τήν εἰκόνα τοῦ Ἅγιου Μάμα ἔφεραν τά ἀπελατίκια (οἱ ράβδοι) πού κρατοῦσαν οἱ ἀπελάτες.

Σήμερα πολλοί ναοί στήν Ἑλλάδα ἀλλά καί στήν Κύπρο εἶναι ἀφιερωμένοι στόν Ἅγιο Μάμα. Ἡ λατρεία τοῦ ἐξαπλώθηκε ἀπό τήν Καππαδοκία στή Χίο, στήν Κωνσταντινούπολη ἀλλά καί στή Μακεδονία. Στή Χαλκιδική, σέ ἕνα ἀπό τά χωριά πού ἔχουν τό ὄνομά του, λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο μεγάλη ἐμποροπανήγυρη, στίς ἀρχές Σεπτεμβρίου. Στούς βυζαντινούς χρόνους ὁ Ἅγιος Μάμας ἦταν ὁ προστάτης τῶν Μαρδαϊτῶν στήν Κύπρο. Οἱ τελευταῖοι διέδωσαν τή λατρεία τοῦ ἔπειτα ἀπό τίς ἀραβικές ἐπιδρομές.