Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΥΣ ΟΎΑΡΟΣ

Συμεών Μεταφραστής

Ο ΜΑΡΤΥΣ ΟΥΑΡΟΣ (ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 19)

Η ΦΙΛΟΜΑΡΤΥΣ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΗΣ*

* Η διήγηση που ακολουθεί αναφέρεται στο Μαρτύριο του Αγίου Μάρτυρος Ουάρου και των συν αυτώ, όπως παραδίδεται στην Ελληνική Πατρολογία J. P. Migne, τόμος 115, στ. 1141-1160.

Α'

Ήταν την εποχή που ο τύ­ραννος Μαξιμιανός1 εξέδωσε εκείνο το ανόσιο διάταγμα, που ίσχυε για όλη σχεδόν την οικουμένη και το έστειλε και σ' αυτούς που διοικούσαν την Αίγυπτο, σύμφωνα με το οποίο ή όλοι οι Χριστιανοί που βρίσκονταν εκεί θα γεύονταν τις ανόσιες θυσίες και με όρκο θα αρνούνταν την πίστη τους ή, αν δεν συμμορφώνονταν, θα θανατώνονταν με κάθε λογής τιμωρίες και βασανιστήρια.

Γι' αυτό το λόγο τότε πολλοί πιστοί συνελήφθησαν, από τους οποίους άλλοι υπέρ Χριστού ένδοξο θάνατο υπέμειναν και άλλοι ρίχτηκαν σε φυλακές και δεσμά και βασανίζονταν από την πείνα και τη δίψα.

Τότε λοιπόν κάποιος άνδρας, από τον κατάλογο των Αιγυπτίων στρατιωτών, που άξιζε πολύ για το Μαξιμιανό, πολύ και για το στράτευμά του και προκαλούσε μεγάλο φόβο στους εχθρούς, ονομαζόμενος Ούαρος, από επιφανή γενιά, που όλοι τον θαύμαζαν για τη δόξα του και ήταν ακουστός για την ανδρεία του, έμπαινε κρυφά κάθε νύχτα στο δεσμωτήριο και από τη μια φρόντιζε τους φυλακισμένους και από την άλλη τους παρακαλούσε να δέονται και γι' αυτόν να αγωνιστή μέχρι τέλους ισάξιο και ίδιο με κείνους αγώνα. Γιατί φοβόταν ακόμη να φανερώση την πίστη του, επειδή οι οπαδοί της ασέβειας έπνεαν φονική μανία κατά των ευσεβών, και όποιους Χριστιανούς συνελάμβαναν, άλλους στην πυρά, άλλους στη θάλασσα, άλλους σε άλλα βασανιστήρια και στο θάνατο ακόμα τους παρέδιδαν.

Β'

Όταν λοιπόν ανακοινώθηκε στον έπαρχο ότι οι υπηρέτες της ασέβειας συνέλαβαν και μερικούς από τους πιστούς που κατοικούσαν στην έρημο, χάρηκε για την είδηση και διατάζει να τους κλείσουν προς το παρόν στη φυλακή υπό αυστηρά φρούρηση και την επαύριο να ετοιμάσουν τα όργανα βασανισμού και να αρχίσουν να τους ανακρίνουν.

Μόλις λοιπόν το πράγμα έφτασε στ' αυτιά του μακάριου Ούα­ρου, αφού έδωσε χρήματα στους επικεφαλής της φρουράς, μπήκε νύχτα στη φυλακή και έλυσε από τα δεσμά τους αυτούς που είχαν συλληφθεί και ελευθέρωσε τα πόδια τους από το ξύλο, όπου τους είχαν δεμένους. Και αφού τους περιποιήθηκε και φρόντισε να φάνε, επειδή επί οκτώ ολόκληρες μέρες είχαν παραμείνει άσιτοι, έπεσε καταγής και τους παρακαλούσε λέγοντας: «Σας παρακαλώ, γνήσιοι υπηρέτες του Χριστού, ικετεύσατε το Θεό για μένα να με αξιώση να συμμεριστώ κι εγώ τα ίδια δεινά με σας και να μου δώση καρτερία να τα υπομείνω. Γιατί κι εγώ είμαι δούλος του Χριστού και των αγίων του. αλλά οι πολλές και αυστηρές τιμωρίες και η σκληρότητα των δικαστών με αποτρέπουν να βγω μπροστά, αν και το θέλω, και μου προξενούν φόβο. Ευχηθείτε λοιπόν υπέρ εμού, άγιοι μάρτυρες, ευχηθείτε. Γιατί εσείς αύριο θα τελειώσετε τη ζωή σας εν Κυρίω».

Σ' αυτά τα λόγια οι άγιοι έδωσαν αυτή την απάντηση: «Κανείς, αδελφέ Ούαρε, δεν μπορεί να θερίζη καλοπερνώντας, αν πρώτα δεν σπείρη με δάκρυα τους σπόρους στη χειμωνιά και δεν αναλάβη τους κόπους που απαιτούνται για τη σπορά. Το ίδιο κι ένας αθλητής δε στεφανώνεται αν δεν αγωνιστή σύμφωνα με τους κανόνες. Εμπρός λοιπόν, αδελφέ, ακολούθησε το δρόμο μας και γίνε τέλειος στρατιώτης του Χριστού. Γιατί εκείνος ο Ίδιος, για χάρη του οποίου αποδεχόμαστε τις τιμωρίες, μας συμπαρίσταται από ψηλά με φιλανθρωπία και αοράτως μας παρέχει μεγάλη βοήθεια».

Την ώρα που έλεγαν αυτά οι άγιοι, έρχονται κάποιοι στρατιώτες, που είχαν λάβει διαταγή να τους οδηγήσουν στον έπαρχο. Αυτοί, όταν αντίκρυσαν τον μακάριο Ούαρο γονατισμένο μπροστά στους μάρτυρες, σα να τα έχασαν μπροστά στο απροσδόκητο θέαμα και από την κατάπληξή τους, εκφράζοντας με λόγια φιλανθρωπίας τη γνώμη τους, του λένε: «Τρελάθηκες, άνθρωπε; Δε φοβάσαι μήπως, αν μάθη ο ηγεμόνας αυτό που συνέβη, χάσης μαζί με το στρατιωτικό αξίωμα και τη ζωή σου;». Σ' αυτούς ο μακάριος απάντησε: «Μακάρι να αναδειχθώ τέλειος Χριστιανός και συναγωνιστής και σύντροφος αυτών των αγίων. Γιατί η φιλία που έχομε με κάνει να σας έχω εμπιστοσύνη και για τίποτε να μη φοβούμαι απ' όσα λέγονται ή γίνονται εδώ».

Γ'

Μετά απ' αυτά τα λόγια οι στρατιώτες τους αγίους, που ήταν έξι τον αριθμό (γιατί ήταν μεν επτά όλοι κι όλοι, αλλά ο ένας πρόφθασε και ξεψύχησε στην έρημο), τους οδήγησαν αλυσοδεμένους στον ηγεμόνα.

Εκείνος ήταν καθισμένος σε υψηλό βήμα και περιστοιχιζόταν από πλήθος στρατιωτών, που κυριολεκτικά κρέμονταν από τα χείλη του και από τα νεύματά του. Διέταξε λοιπόν να γδύσουν τους αγίους και να τους οδηγήσουν μπροστά του και αμέσως τους ρωτούσε: «Ποια είναι η γενιά σας και κάτω από ποιες συνθήκες ζήσατε; Πώς ονομάζεστε;». Και απαιτούσε να του απαντήσουν αμέσως. «Ορκίζομαι», είπε, «στη δίκη που σας εποπτεύει και στη μεγάλη δύναμη των θεών, ότι εσάς, που ακόμα ζήτε, θα σας παραδώσω για τροφή στα θηρία και στα σκυλιά».

Τότε οι άγιοι, χωρίς καθόλου να φοβηθούν ούτε από την αλαζονεία της εξουσίας ούτε από τη σκληρότητα των λόγων, είπαν: «Εμείς, δικαστά, δεν έχομε καμμιά πατρίδα πάνω στη γη, γιατί είμαστε ξένοι και παρεπίδημοι. Γιατί για τους Χριστιανούς αληθινή πατρίδα και πολιτεία έχει οικοδομηθή στους ουρανούς2. Πίστεψε ότι έτσι έχουν τα πράγματα για μας. Όσο για τις δικές σου απειλές, λίγο μας νοιάζει. και μάλλον ευχόμαστε να μη σταθή στα λόγια η απειλή σου, αλλά να φτάση και στα έργα. Γιατί έτσι και ο δικός μας πόθος για το Χριστό θα φανερωθή και εσύ ο ίδιος θα μάθης με βεβαιότητα ποια βοήθεια εκείνος μας δίνει».

Έτσι μίλησαν οι άγιοι και τότε ο τύραννος στράφηκε προς τους συνέδρους και είπε: «Βλέπω ότι αυτοί οι δύσμοιροι έχουν μία και την αυτή σκέψη, σα να έχουν συμφωνήσει. Ας τους μαστιγώσουν λοιπόν κι ας τους χτυπήσουν με το παραπάνω». Και ενώ τους χτυπούσαν δυνατά κι εκείνοι τίποτα δεν αποκρίνονταν, ο δικαστής έκανε μια επιπλέον ερώτηση λέγοντας: «Πού είναι ο έβδομος από σας, που προπάντων καταζητείται;»

Μόλις ειπώθηκε αυτό αμέσως πρόβαλε τρέχοντας από τον όχλο ο γενναιότατος Ούαρος, στάθηκε στο μέσον και λέει στον ηγεμόνα: Εκείνος προ πολλού έφυγε απ' αυτή τη ζωή, αλλά άφησε εμένα κληρονόμο στη θέση του. Αν λοιπόν εκείνος έχη κάποιο χρέος, εγώ ο ίδιος είμαι εδώ για να το πληρώσω».

Δ'

Άκουσε τα λόγια του ο ηγεμόνας και όλος κυριεύθηκε από οργή και «Ποιος είν' αυτός και από ποια λεγεώνα;», λέει, «το στρατιωτικό σώμα να απάντηση». Κι εκείνος αποκρίθηκε: «Είμαι από τη λεγεώνα των Τυάνων και μάλιστα από τους επιφανείς στρατιώτες». Τότε ο ηγεμόνας κατάπληκτος απ' αυτό που άκουσε, είπε: «Ποιος πονηρός δαίμονας σε έκανε να σπρώξης τον εαυτό σου σε κίνδυνο τόσο φανερό, ώστε και το ένδοξο στρατιωτικό σου αξίωμα και τη δωρεάν διατροφή που απορρέει απ' αυτό καθόλου να μην υπολογίσης και την ίδια τη ζωή σου να έκθεσης σε τέτοιο κίνδυνο;». Και ο μακάριος, «Τον άρτο», είπε, «που κατέρχεται εξ ουρανού και το θείο ποτήριο του τιμίου αίματος Χριστού του Κυρίου μου προτίμησα από τις δικές σου τιμές και στρατιωτικές επιχορηγήσεις, δόξα που παραμένει αιώνια σε αντίθεση με την παροδική, και ζωή που ποτέ δεν τελειώνει σε αντίθεση με τη φθαρτή και πρόσκαιρη».

Τότε ο δικαστής, δείχνοντας φανερά ταραγμένος, στράφηκε προς τους αγίους και με πολλή ταραχή και πικρία ψυχής είπε: «Ας είναι μάρτυρας η δύναμη των μεγάλων θεών, πρώτους εσάς με βασανιστήρια θα θανατώσω, που μου στερήσατε τέτοιο στρατιώτη. γιατί αυτό πιθανώτατα είναι δικό σας έργο και κανενός άλλου». Οι μάρτυρες πάλι, μη λαμβάνοντας καθόλου υπόψη τα λόγια του, είπαν: «Περίμενε λίγο, δικαστά, και θα καταλάβης ποια είναι τα όπλα αυτής της στρατιάς. Γιατί οδηγήσαμε τον άνδρα στην ταξιαρχία των αγγέλων».

Μετά απ' αυτή την απάντηση ο έπαρχος από τη μια προσπαθούσε να πείση τους άνδρες να συγκατατεθούν στην ασέβεια και να προσφέρουν θυσία σε πράγματα μάταια, αφού κι ο ίδιος ήταν κενός και παράλογος, εκείνοι από την άλλη, χωρίς να δίνουν καμμιά προσοχή στα λόγια του, ανταπαντούσαν: «Θεοί, που δεν εδημιούργησαν τον ουρανό και τη γη, να χαθούν».

Με τη σειρά του ο μακάριος Ούαρος, εξάπτοντας περισσότερο την οργή του δικαστή, έλεγε: «Γιατί ενοχλείς τους αγίους λέγοντας πράγματα ανόητα και ανώφελα; "Γιατί, λέει η παροιμία, ο ανόητος ανόητα θα μιλήση". Ο μέγας Ησαΐας σου το λέει αυτό και όχι εγώ, και μάλιστα αφού δεν είσαι σε θέση ούτε να τους αντι­κρούσης ούτε καθόλου να προ­χωρήσης σε συζητήσεις μαζί τους;».

Ε'

Εκείνος, σαν άκουσε αυτά τα λόγια, δεν μπορούσε πια να κρατη­θή, αλλά, έξαλλος από οργή που δυνάμωνε, διέταξε να κρεμάσουν επί ξύλου τον Ούαρο και απευθυνόμενος προς τους αγίους είπε: «Αν νικηθώ από τη δική σας αντίσταση, θα απαρνηθώ με όρκο και τη λατρεία των θεών». Τόσο καταλυτική δύναμη έχει η αλήθεια, που αποδεικνύει πολλές φορές πόσο αδύναμοι είναι εκείνοι που δεν μπορούν να αντέξουν την ελευθερία που πηγάζει απ' αυτήν. Αλλά, οι μάρτυρες του Χριστού είπαν: «Δοκίμασε πάνω σ' αυτό τον αδελφό μας τί μπορείς να καταφέρης και αν δειχθής ανώτερός του, τότε ίσως, καθώς ελπίζεις, δεν θα αποτύχης και με μας».

Σ' αυτά τα λόγια ο δικαστής απάντησε απειλώντας τους αγίους με βαρύτατες ποινές και τον μάρτυρα διέταξε να τον οδηγήσουν στο ικρίωμα βασανισμού. Και σα να μη θεώρησε αυτή την τιμωρία αρκετή για να κάμψη ένα τέτοιο γενναίο φρόνημα και μια τέτοια ψυχική ετοιμότητα, διέταξε να τον τεντώσουν καταγής και να τον μαστιγώνουν άγρια με λουριά. έπειτα τέσσερις άνδρες τραβώντας τον να τον δέρνουν με μεγάλα ρόπαλα, μέχρι να τον εξαντλήσουν.

Ο αθλητής λοιπόν, που υπέφερε γενναία αυτά τα βασανιστήρια, στράφηκε προς τους αγίους και εις επήκοον όλων είπε: «Ευλογήσατε το δούλο σας, άγιοι πατέρες, ευλογήσατε. Ευχηθείτε να με δυναμώση ο Κύριος και να με αναλάβη η δεξιά του. Γιατί ο ίδιος γνωρίζει την ανθρώπινη αδυναμία, αυτός που καταδέχθηκε να την ενδυθή, και είπε ότι. Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθε­νής».

Τότε οι άγιοι, αφού σήκωσαν τα μάτια στον ουρανό, είπαν: «Ο Θεός, ο Θεός των δυνάμεων, θα σου στείλη δύναμη εξ ύψους και θα θέση επί της κεφαλής σου περικεφαλαία σωτηρίας και θα σε ενδύση με ιμάτιο εκδικήσεως. Το χέρι του θα σε υπερασπίση και ο βραχίονάς του θα σε ενισχύση και θα σου χαρίση λαμπρές νίκες κατά του εχθρού. "Εξεγείρου τοιγαρούν, εξεγείρου, ένδυσαι την ισχύν του βραχίονός σου" αντλώντας αυτό το δίδαγμα από τη θεία Γραφή και γνωρίζοντας ποιος μας βο­ηθάει από ψηλά και ποια αγαθά πρόκειται να απολαύσουν εκείνοι που προς χάρη του πρόθυμα διάλεξαν να υποφέρουν αυτά τα βάσανα». Και ο μάρτυρας του Χριστού, παρόλο που με τόσα μέσα τον μαστίγωναν, σαν να αισθανόταν από ψηλά ένα χέρι να τον βοηθάη, με αγαλλίαση ψυχής είπε στους αγίους: «Καμιά λύπη να μη διαπερνά την καρδιά σας εξ αιτίας μου. γιατί να, η προσευχή σας εισακούστηκε από το Θεό και έκανε υποφερτά τα σκληρά βασανιστήρια και τη λύπη μετέβαλε σε ψυχική άνεση, και μάλιστα τόσο, ώστε ούτε τα τραύματα να μην αισθάνομαι».

ΣΤ'

Μετά απ' αυτά ο τύραννος επιχειρούσε πάλι να τον μεταπείση και προσπαθούσε να δελεάση τον αθλητή να αρνηθή την πίστη του, υποσχόμενος αγαθά και κατηγορώντας όχι εκείνον, αλλά τους μάρτυρες του Χριστού ως υπεύθυνους για τα βασανιστήρια, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε υποστεί. Μόλις όμως είδε ότι ο άγιος μάλλον τον περιγελούσε για την πανουργία και τα σοφίσματά του, άναψε ακόμη περισσότερο από οργή και διατάζει να κρεμάσουν και πάλι τον Ούαρο στο ξύλο του βασανισμού και με σιδερένια νύχια να τον ξεσκίζουν. Και ενώ, καθώς ξεσκιζόταν το σώμα του μάρτυρος, οι περισσότερες σάρκες του έπεφταν στη γη και από το αίμα που ανάβλυζε από το σώμα του βαφόταν κόκκινο το έδαφος, ο ενάρετος Ούαρος διατηρούσε την ηρεμία του, σαν να μην υπέφερε καθόλου, αλλά η ψυχή των αγίων υπέφερε φοβερά και τα σπλάγχνα τους σπαράσσονταν που έβλεπαν να βασανίζεται ο αδελφός τους. Γι' αυτό, μη υποφέροντας και τη σκληρότητα του δικαστού, είπαν: «Γιατί δεν καταλαβαίνεις, αγριώτερε κι απ' αυτά τα θηρία, ότι ακόμα και οι πέτρες και το σίδερο θα λύγιζαν από τα τόσα χτυπήματα;»

Εκείνος όμως ούτε μ' αυτά τα λόγια στάθηκε δυνατό να μαλακώση και σαν να έπαιρνε το πράγμα στ' αστεία, «Ο Χριστός», είπε, «ο δικός σας, ας έρθη να τον βγάλη από τα χέρια μας», μη γνωρίζοντας ο ανόητος ότι το να μπορή να υποφέρη αυτά τα βασανιστήρια μεγαλόψυχα έδειχνε ότι Εκείνος (ο Χριστός) και παρών ήταν και τον ελευθέρωνε και του έδινε τη δρόσο του σα βάλσαμο για τις οδύνες του.

Ο μακάριος πάλι, ενώ του καταξέσχιζαν τις σάρκες, «Δεν θα ήθελα», είπε, «να απαλλαγώ απ' αυτά τα βασανιστήρια που διαρκούν προσωρινά, και μακάρι ο Χριστός μου να με λυτρώση από εκείνα που διαρκούν αιώνια, ενώ εσένα και την αγριότητά σου θα καταδικάση όπως σου αξίζει».

Ζ'

Θέλοντας να εκδικηθή με έργα αυτά τα λόγια ο δικαστής διέταξε να μπήξουν τα ακονισμένα μαχαίρια στα σπλάγχνα του μάρτυρος λέγοντας: «Ας δη ο καταραμένος να χύνονται σα νερό μπροστά στα μάτια του τα σωθικά του». Αλλά τον μάρτυρα του Χριστού ούτε η πίκρα αυτού του βασανισμού πέτυ­χε να τον κάνη να υποχωρήση κάπως από την απόφασή του να υπο­φέρη για το Χριστό ούτε να ξεστομίση κάποιο λόγο ανάρμοστο σε γενναίο άνδρα ή από φόβο να δείξη ότι κάνει κάποια μικρή ή μεγαλύτερη υποχώρηση. Τουναντίον δυνάμωνε ο έρωτάς του για το Χριστό και απαντώντας στους ολοένα βαρύτερους βασανισμούς με βαρύτερες απαντήσεις έκανε το δικαστή να τον χτυπά.

«Εσύ βέβαια», είπε, «πονηρέ υπηρέτη των πονηρών δαιμόνων και μισάνθρωπε, που βίαια αντιτίθεσαι στους αγαθούς, ίσως μπο­ρέσης να βγάλης έξω τα σπλάγχνα μου, δε θα καταφέρης όμως να αποσπάσης και να αφαιρέσης από την καρδιά μου την πίστη στο Χριστό».

Οι άγιοι πάλι, όταν αντίκρυσαν τα σπλάγχνα του μάρτυρος διαλυμένα και σκορπισμένα στο έδαφος, δάκρυσαν από αγάπη για το συνάνθρωπο και από μεγάλη συμπόνια και επικαλούνταν τη βοήθεια του Χριστού, υπέρ του οποίου εκείνος υπέφερε αυτά τα μαρτύρια. Σ' αυτούς όταν έριξε το βλέμμα ο δικαστής και είδε τα δάκρυα στα μάτια τους, σημάδι της αγάπης τους προς το συνάνθρωπο ή καλύτερα της αγάπης προς τον αδελφό, σα να γέμισε από κάποια ευχαρίστηση είπε δυνατά: «Νικηθήκατε πέρα για πέρα, νικηθήκατε. Γιατί», είπε, «αν μπορούσε ο Θεός σας να σας χαρίση αυτή την αιώνια ζωή που φαντάζεστε, για ποιο λόγο θρηνείτε έτσι για το φίλο σας που έχει άσχημο τέλος;»

Εκείνοι τότε του απάντησαν: «Αυτή η σταγόνα των δακρύων φανερώνει τη φυσική συμπάθεια. Γιατί εμείς ποτέ με τη θέλησή μας δε θα κλάψουμε τον αδελφό που τελειώνει τη ζωή του με τέτοιο θάνατο. Τουναντίον μάλλον τον θεωρούμε αξιομακάριστο και αξιοζήλευτο για το τέλος του, γιατί με αυτό τον πρόσκαιρο βασανισμό απέκτησε την αιώνια βασιλεία. Δε θρηνούμε λοιπόν αυτόν, όπως είπαμε, αλλά μάλλον εσένα για την απώλεια και για όσες τρομερές ανταποδόσεις πρόκειται να κληρονομήσης. Γιατί του Χριστού νόμος είναι να κλαίμε και για σας τους εχθρούς μας, όπως θεσπίζει η αγάπη και η φιλανθρωπία».

Η'

Και ενώ ακόμη έλεγαν αυτά οι άγιοι, τους οδηγούσαν και πάλι στη φυλακή, μέχρις ότου ο δικαστής αποφασίση σε ποια βασανιστήρια θα τους παραδώση. Ο δε μακάριος Ούαρος παρέμενε κρεμασμένος πάνω στο ξύλο, σύμφωνα με τη διαταγή που είχε εκδοθεί να παραμένη μετέωρος μέχρι να πα­ραδώση και την ψυχή του. Μόλις όμως είδε τους αγίους να τους οδηγούν δεμένους και με κουστωδία στη φυλακή, φώναξε με δυνατή φωνή: «Σταθείτε γενναίοι, πατέρες μου, σταθείτε γενναίοι... Εγώ καθόλου δε λογαριάζω τις ποινές που μου επιβάλλουν, αλλά εμένα εμπιστευθείτε με στο Χριστό μου και Σωτήρα, και με ακλόνητη πεποίθηση θα πορευθώ σ' Εκείνον ασφαλισμένος με τις δικές σας προσευχές».

Αφού λοιπόν επί πέντε ώρες υπέμεινε γενναία το μαρτύριο, ειρηνικά παρέδωσε το πνεύμα στο Θεό που του το είχε εμφυσήσει. Οι βασανιστές του όμως ούτε τότε τον άφησαν ήσυχο, επειδή νόμιζαν ότι ακόμα ζει, αλλά, σαν τα κοράκια, τον βασάνιζαν και μετά το θάνατό του. Όταν όμως και αυτοί και ο τύραννος διέκριναν με βεβαιότητα ότι ο Ούαρος ήταν νεκρός, κατέβασαν το νεκρό και, αφού τον έσυραν δια μέσου της πόλεως, οι σκύλοι στα σκυλιά τον παρέδωσαν να τον κατασπαράξουν.

Ο Ούαρος λοιπόν τέτοιο και τόσο μακάριο τέλος είχε.

Την επόμενη μέρα ο μιαρός φονιάς, επειδή δεν κατάφερε να πείση τους μάρτυρες ενώπιον του δικαστηρίου, -γιατί ήθελε και έκανε το παν να φανή νικητής με το να μεταπείση αυτούς που ήταν τόσο σταθεροί-, μετά από πολλές και διάφορες τιμωρίες, τους καταδίκασε σε θάνατο δια ξίφους. Όταν λοιπόν οι μάρτυρες με χαρά και προθυμία έφτασαν στην τελείω­ση, κάποιοι Χριστιανοί σήκωσαν νύχτα κρυφά τα ιερά τους λείψανα και με σεμνή τελετή τα εναπέθεσαν σε επιφανή τόπο.

Θ'

Κατά την άθληση του μάρτυρος Ουάρου λοιπόν, κάποια γυναίκα, ονομαζόμενη Κλεοπάτρα, που καταγόταν από την Παλαιστίνη, και που είχε εναποθέσει στο Θεό μόνο την ελπίδα της, βρισκόταν κάπου εκεί κοντά και αντικρύζοντας τα βαριά εκείνα βασανιστήρια που υπέστη ο μάρτυρας εξ αιτίας της πίστης του στο Χριστό, υπέφερε κατάκαρδα και ένιωθε μεγάλη λύπη και καθώς επανέφερε στη μνήμη της το μαρτύριό του, παρακαλούσε το Θεό, αφιερώνοντας το χρόνο της σε νηστείες και προσευχές, να πληροφορηθή τί κληρονόμησε ο μάρτυρας στην άλλη ζωή.

Αυτή πήρε μαζί της το παιδί της, που ήταν μικρό, και μαζί με άλλους πήγε νύχτα στο μέρος όπου είχε ριφθεί το νεκρό σώμα του μάρτυρος. Το σήκωσε, το αρωμάτισε με πολύτιμα αρώματα, το έντυσε με λαμπρή φορεσιά και, επειδή έπνεε σφοδρός ο κλύδωνας της ασέβειας και τα δεινά απειλούσαν τη ζωή της, φοβούμενη να δείξη φανερά την ευσέβειά της, απέθεσε το νεκρό του μάρτυρος με σεβασμό κάτω από την κλίνη της, αφού μετέφερε όσο χώμα ήταν αρκετό για την πρόχειρη ταφή διατηρώντας με ευλάβεια αναμμένη ακοίμητη κανδήλα και απονέμοντάς του τιμή, όπως μπορούσε, με θυμιάματα.

Με την πάροδο του χρόνου, καθώς η ασέβεια των ειδωλολατρών υποχωρούσε, σκέφτηκε να αφήση την ξένη χώρα και να επιστρέψη στην πατρίδα της. Επειδή όμως δεν της επιτρεπόταν να μεταφέρη το νεκρό σώμα του μάρτυρος, αν δεν το δήλωνε προηγουμένως στον έπαρχο, αφού τακτοποίησε όπως έπρεπε όλες τις διατυπώσεις που σχετίζονταν με το νεκρό με τη βοήθεια κάποιου που συγκαταλεγόταν στους ρήτορες, προσέρχεται στο διοικητή της περιοχής, που κρυφά τον πλησίασε με χρήματα και τον παρακαλούσε να της επιτρέψη να κηδεύση το νεκρό. Και εξηγώντας ποιος είναι ο νεκρός και ποιος ο τρόπος του θανάτου του, έλεγε ότι ο άνδρας της, ο οποίος κατείχε τα πρωτεία στο στράτευμα έχοντας διακριθεί, αφού έστησε πολλές φορές λαμπρά και περιφανή τρόπαια κατά των εχθρών και καυχιόταν για τα πολλά του ανδραγαθήματα εναντίον τους, είχε φύγει απ' αυτή τη ζωή, χωρίς να αξιωθή να ταφή όπως του ταίριαζε. «Αυτού», είπε, «το σώμα εγώ σφοδρά επιθυμώ να το μεταφέρω στην πατρίδα».

Υποχωρεί λοιπόν ο διοικητής της επαρχίας στο αίτημά της και της επιτρέπει να κάνη αυτό που ζητούσε. Κι εκείνη το νεκρό του συζύγου της, ο οποίος είχε πολύ νωρίτερα αποβιώσει σε ξένη χώρα, παρέδωσε σε μνήμα μέσα στο οποίο έβαλε σκόνη.

Ι'

Τότε τον νεκρό του μάρτυρος τον σήκωσε, αφού και πάλι τον αρωμάτισε με μύρα και τον εστόλισε με λαμπρότερη φορεσιά και, για να μην καταστή δυνατό να το μάθη αυτό κανένας Χριστιανός, τον εναπέθεσε σε ένα περιτύλιγμα από μαλλί3 και τον έκρυψε εκεί, γιατί στην αρχή φοβόταν τη μανία των εθνικών, αργότερα όμως πολύ περισσότερο τη θέρμη των ευσεβών, οι οποίοι θεωρούσαν, όπως ήταν φυσικό, σπουδαιότατο έργο να σηκώνουν τα λείψανα εκείνων που μαρτύρησαν για το Χριστό και αμιλλώντο με το μεγαλύτερο ζήλο γύρω από αυτά, έφτασε στην Παλαιστίνη.

Όταν λοιπόν έφθασε εκεί, σε κάποια κώμη που βρισκόταν κοντά στο Θαβώρ και ονομαζόταν Έδρα ενταφιάζει το άγιο σώμα του μάρτυρος με όλες τις τιμές, και λαμπάδες ανάβοντας και καίοντας πολλά θυμιάματα.

Καθώς λοιπόν έβλεπε μεγάλο πλήθος ανθρώπων να προσέρχεται στη σωρό, γιατί αυτό ήδη είχε μαθευτεί παντού και όλους να σπεύσουν τους καλούσε η ευωδία των χαρισμάτων του, και όσοι κατατρύχονταν από κάποια βαριά ασθένεια ή όσοι βασανίζονταν από την ενέργεια πονηρού πνεύματος όλοι μόλις έφθαναν στη σωρό αμέσως απαλλάσσονταν από εκείνα που τους ενοχλούσαν, σχημάτισε τη γνώμη η φιλομάρτυς ότι έπρεπε να ανεγείρη και σεπτό ναό προς τιμήν του μάρτυρος. Επειδή λοιπόν είχε αφοσιωθεί στο να ανεγείρη το ναό με μεγάλη πολυτέλεια, επιθυμώντας να αποδώση μεγάλες τιμές στο μάρτυρα, -ποιες χάρες, ποια ώρα καλή της χαμογελούσε- ένιωσε να πλημμυρίζη από χαρά, γιατί η ψυχή χαίρεται όταν φροντίζη για κάτι καλό, από τη μια γιατί εκ φύσεως το αγαθό προξενεί χαρά σε όσους το εργάζονται, επειδή έχουν την καλή μαρτυρία της συνειδήσεως, από την άλλη επειδή ελπίζουν σε κάποια ανταπόδοση. Στέλνει λοιπόν χρήματα σ' αυτούς που είχαν την εξουσία ζητώντας τους να απονείμουν κάποια τιμητική διάκριση στο παιδί της. Πράγματι αμέσως της εστάλησαν βασιλικές επιστολές, που απένεμαν στο γιο της το αξίωμα που ζητούσε.

ΙΑ'

Εκείνη λοιπόν ανέβαλε προς το παρόν την τελετή απονομής, επειδή είχε επιδοθεί με μεγάλη επιμέλεια στην ανέγερση του ναού. Όταν όμως ο ναός, που είχε ανεγερθεί προς τιμήν του μάρτυρος, αποπερατώθηκε, συγκάλεσε όλους τους επισκόπους και πρεσβυτέρους της επαρχίας στα εγκαίνια του ναού. Συγκάλεσε επίσης και όσους από τους μοναχούς έλαμπαν με την ενάρετη ζωή τους και, αφού έβγαλε το ιερό σώμα του μάρτυρος από το φέρετρο, το απέθεσε με λαμπρότητα σε πολυτελή νεκρική κλίνη. Εκεί επάνω τοποθέτησε επίσης και τη χλαμύδα και τη ζώνη του αξιώματος την οποία επρόκειτο να φορέση το παιδί της, θέλοντας να ευλογηθούν πρώτα απ' όσους είχαν συγκεντρωθή εκεί και κατόπιν εκείνος και τα δύο να τα φορέση.

Έπειτα, αφού ανέπεμψε ολονύκτια δοξολογία μαζί με όλο το πλήθος, η ίδια και ο γιος της πλησίασαν πρώτοι το σώμα του μάρτυρος και μεταφέροντάς το το εναπέθεσαν με ιεροπρέπεια στο ιερό θυσιαστήριο του ναού. Και στη συνέχεια η φιλομάρτυς Κλεοπάτρα, ικετεύοντας με θέρμη και με δάκρυα, ζητούσε με πίστη από το μάρτυρα καθετί καλό για το παιδί της και για κείνη.

Μετά τη θεία λειτουργία, που τελέσθηκε με λαμπρότητα, φιλοξένησε όσους είχαν συγκεντρωθεί εκεί παραθέτοντας πλούσιο και λαμπρό τραπέζι και τα σχετικά με αυτή τη διακονία τα ανέλαβαν η ίδια και ο γιος της. Είχε μάλιστα δώσει εντολή η μητέρα στο παιδί να μη φάη και να μην πιη τίποτα πριν τελειώση η συνεστίαση.

Έτσι τελείωσε το δείπνο και η μέρα έφευγε πια, όμως αυτό που πρόκειται να λεχθή θα ταράξη και την ακοή και την ψυχή των ολιγοψύχων, αλλά και θα κινήση σε δοξολογία τη γλώσσα εκείνων, που όσο είναι εφικτό γνωρίζουν τον τρόπο που ενεργεί ο Θεός και τη θαυμαστή πρόνοια της μεγάλης του σοφίας, και θα αποδε­χθούν το γεγονός, λόγω της ωφέλειας που προέκυψε από αυτό.

Όταν λοιπόν έφθασε το βράδυ, το παιδί, κατάκοπο, ξάπλωσε στο κρεβάτι του. η μητέρα του όμως, αφού το φίλησε τρυφερά στα μάτια, «σήκω, παιδί μου», του έλεγε, «και έλα να φας με τη μητέρα σου. Γιατί πώς θα κοιμηθής καλά, κουρασμένος και νηστικός;» Αλλά εκείνος, επειδή είχε υψηλό και οξύ πυρετό δεν μπορούσε ούτε να απαντήση στη μητέρα του. Τότε εκείνη είπε: «Αλήθεια, εγώ δεν θα γευθώ τροφή ή κάτι άλλο, αν προηγουμένως δεν δω πώς θα εξε­λίχθη η κατάσταση του παιδιού μου».

Καθόταν λοιπόν άυπνη δίπλα - στο παιδί και δροσίζοντας όσο ήταν δυνατόν τη φλόγα της αρρώστιας ή μάλλον ανάβοντας περισσότερο τη φωτιά στα σπλάχνα της, κατά τα μεσάνυχτα, (ποιες είναι οι βουλές του Υψίστου!) βλέπει το γιο της, νικημένο από την αρρώστια, να κείτεται νεκρός, άφωνος και άπνους.

ΙΒ

Μόλις λοιπόν συνειδητοποίησε αυτό το πικρό γεγονός, στην αρχή πέφτει στη γη από τον ίλιγγο που ένιωσε και έχασε τη φωνή της, γιατί η ξαφνική λύπη είχε δέσει τη γλώσσα της. Έπειτα, όταν λιγάκι συνήλθε και λίγο ανένηψε, σηκώνοντας στους ώμους το νεκρό σώμα του παιδιού της, έρχεται στο ναό που έχτισε προς τιμήν του μάρτυρος, και φέροντάς το στο ιερό θυσιαστήριο το αποθέτει εκεί και τραβώντας τα μαλλιά της θρηνούσε λέγοντας στο γιο της: «Έχασα, γιε μου, την ελπίδα που είχα σε σένα. αλλοίμονο, παιδί μου, αλλοίμονο, λουλούδι μου, που μαράθηκες τόσο αξιοθρήνητα πριν την ώρα σου! Αλλοίμονο! γιατί βλέπω το τέλος σου εγώ, που είχα την ελπίδα να γηροκομηθώ από σένα. Έτσι μου ανταποδίδεις, πολυαγαπημένε μου, όσα έκανα για να σε αναθρέψω; Τέτοιους καρπούς ήλπιζα να δρέψω η δύστυχη; Με ποιο στόμα, με ποια γλώσσα θα μιλήσω για σένα, με ποια μάτια θα σε κλάψω; Μακάρι να είχα δει το δικό μου θάνατο αντί για το δικό σου και να με είχαν θάψει τα αγαπημένα χέρια του παιδιού μου. Μακάρι εγώ η ίδια να κειτόμουν νεκρή και μετά το θάνατό μου να με τιμούσες με τις προόδους σου. Γιατί έτσι εγώ θα ήμουν ευτυχισμένη. Έτσι βέβαια και σε μένα θα εύρισκε εφαρμογή αυτό που πατροπαράδοτα ισχύει».

ΙΓ'

Έτσι έλεγε και προσπέφτοντας πάλι στέναζε και συνομιλούσε με το σώμα του μάρτυρος, σα να ήταν ακόμη ζωντανό: «Ποια τόσο μεγάλη αδικία κάναμε, μάρτυρα του Χριστού, ώστε να πέσωμε σε τέτοια πικρή συμφορά; Δεν άφησα τον άνδρα μου σε ξένη χώρα και δεν προτίμησα την εκφορά του δικού σου σώματος; Δεν σου έχτισα ναό εκ θεμελίων; Δεν πρόσφερα, αν μη τί άλλο, την προαίρεση της ψυχής μου;

Τί τα ήθελα αυτά; Τί το καλό ζητούσα προσφέροντάς τα, αν όχι τη σωτηρία του παιδιού μου; Όχι να παραμείνη κοντά σ' αυτή που τον γέννησε μέχρι τα βαθιά γεράματα; Αλλοίμονο, πόσο γελάστηκα στις ελπίδες μου, τί περίμενα και τί είδα! Αλλά, μάρτυρα του Χριστού, ή δώσε μου πίσω το γιό μου, όπως ο Ελισσαίος στη Σωμανίτιδα, ή μη μου αρνηθής το θάνατο που θα με λυτρώση, αλλά κάνε εγώ που τόσο κακότυχα γέννησα και ανάθρεψα ένα γιό, μαζί του να αναχωρήσω για την άλλη ζωή».

Στο διάστημα που η Κλεοπά­τρα πικρά έκλαιγε το γιο της και έκανε τους παρευρισκομένους να τη σπλαγχνίζονται για το κακό που τη βρήκε και να θαυμάζουν την άβυσσο των βουλών του Υψίστου, χωρίς να το καταλάβη την πήρε για λίγο ο ύπνος και αναμφίβολα της εμφανίστηκε ο γιος της μαζί με τον μάρτυρα. Δηλαδή της φαινόταν ότι έβλεπε τον αθλητή να στέκεται και να έχη στην αγκαλιά του σαν δικό του γιο το γιο της, η περιβολή δε και των δύο ήταν υπερκόσμια και λαμπρότατη και τα κεφάλια τους τα στόλιζαν ωραιότατα στεφάνια. Και τα στεφάνια θα έλεγες ότι είχαν θεϊκή ομορφιά και απερίγραπτη με λόγια ωραιότητα.

ΙΔ'

Φαινόταν λοιπόν ο μάρτυς να λέη: «Γιατί δεν χαίρεσαι, γυναίκα, αλλά την καρδιά σου κατατάραξε φοβερή λύπη; Μήπως λοιπόν είμαι τόσο αγνώμονας εγώ και τίποτα απ' όσα έκανες δεν καταλαβαίνω ή δεν ανταπέδωσα λαμπρότατα τις τιμές; Δε βλέπεις ποια δόξα έχει αξιωθεί ο γιος σου; Ποια χάρη λάμπει ολόγυρά του; Γιατί λοιπόν δεν αφήνεις αυτή τη λύπη και δεν περνάς στη γαλήνη; Αλλ' αν σου φαίνεται απαραίτητο, ας πλησίαση ακόμα περισσότερο ο γιος σου και κοίταξέ τον προσεκτικά για να μάθης και συ από μόνη σου σε ποια κατάσταση βρίσκεται». Έτσι είπε και έμοιαζε να φωνάζη το παιδί λέγοντας: «Πλησίασε, παιδί μου, στη μητέρα σου, ώστε να δη σε ποια κατάσταση βρίσκεσαι και να παρηγορήσης τα πολλά δάκρυά της». Αλλά το παιδί περισσότερο κρεμόταν από το μάρτυρα, μη θέλοντας καθόλου να τον αφήση ούτε να πάη στη μητέρα του. Αλλά έλεγε προβάλλοντας αντίσταση: «Φύγε, μητέρα, φύγε και πήγαινε στο σπίτι σου και μην παραδίδεσαι σ' αυτούς τους θρήνους. Γιατί θεωρώ εξίσου παράλογο να προτιμήση κανείς το θάνατο από τη ζωή και τη λύπη από την ατέρμονη ευδαιμονία, με το να προτιμήση την πρόσκαιρη ζωή από την αιώνια».

Όταν άκουσε η μητέρα αυτά τα λόγια από το παιδί της, σα να σταμάτησε το θρήνο και θερμά παρακαλούσε το μάρτυρα να την παραλάβη και εκείνη μαζί με το παιδί της, ώστε να παρηγορηθή με εκείνα που έβλεπε. Αλλ' εκείνος την προέτρεπε ν' ακολουθήση μάλλον την οδό που οδηγεί στη σωτηρία και τέλος, αφού την ευλόγησε, αναχωρούσαν μαζί με το παιδί της στη δική τους κατοικία, μέχρι που χάθηκαν από τα μάτια της.

ΙΕ'

Εκείνη, λοιπόν, αμέσως μόλις ξύπνησε και επανέφερε στο νου της ποια ψυχική αγαλλίαση ένιωσε κατά την παρουσία του μάρτυρος και του παιδιού της, άρχισε να τα διηγήται με την πιο μεγάλη ευχαρίστηση στους παρόντες. και οι ψυχές όλων γέμισαν από θαυμασμό για τα θαυμαστά που διηγόταν. Έπειτα εκείνη η μακα­ρία, αφού αρωμάτισε το περιπόθητο εκείνο σωματάκι του παιδιού της και το έντυσε λαμπρά, το απέθεσε δίπλα στο μάρτυρα και μαζί με τα συγγενικά και τα ιδιαίτερα φιλικά της πρόσωπα ανέπεμψε ολονύκτια ευχαριστία. Κατόπιν, αφού φρόντισε να τελεσθή και η μυστική θυσία όπως έπρεπε, προσκάλεσε σε λαμπρό δείπνο αυτούς που πήραν μέρος μαζί της στην ιερή υμνολογία. Έπειτα, αφού αποχαιρέτησε την κοσμική ζωή, σε θησαυροφυλάκια που δεν λεηλατούνται -εννοώ τους πεινασμένους- κατέθεσε όλο τον πλούτο της και αφού φόρεσε απέριττο χιτώνα, διακονούσε στον τάφο του μάρτυρος. Και ζούσε κατά τέτοιο τρόπο, με νηστείες και προσευχές, και τόσο εκάθαρε τον έσω άνθρωπο, ώστε κάθε Κυριακή να της εμφανίζεται ο μάρτυρας μαζί με το γιο της, με την ίδια περιβολή, με την οποία της είχε εμφανισθεί και παλαιότερα, παρηγορώντας τον πόνο της.

Το έβδομο έτος αφ' ότου άρχισε η αλλαγή της ζωής της προς το καλύτερο, όταν πια ήταν πλήρης ημερών του Πνεύματος, εν ειρήνη παρέδωσε το πνεύμα της στο Θεό της ειρήνης, έχοντας αφήσει παραγγελία το σώμα της να ταφή κοντά στο γιο της, ώστε αυτοί που κατοικούσαν στο ίδιο σπίτι, στο ίδιο μνήμα και να ενταφιαστούν και ούτε η σκόνη τους να χωρισθή.

Είθε ο Θεός να δώση και σ' εμάς μαζί μ' αυτούς να πάρομε μέρος στη σωτηρία και να δούμε τη χώρα των ζώντων, γιατί σ' Αυτόν οφείλεται όλη η δόξα και η τιμή και η προσκύνηση τώρα και πάντοτε και στους αιώνας των αιώνων, ΑΜΗΝ.

1. Μαξιμιανός Μάρκος-Αυρήλιος-Βαλέριος, επιλεγόμενος Ηρακλής, 250-310 μ.Χ. Συνάρχων του Διοκλητιανού. Το 285 μ. Χ. ανακηρύχθηκε αυτοκράτωρ. Το κράτος του περιελάμβανε την Αφρική, την Ισπανία και την Ιταλία, με πρωτεύουσα τα Μεδιόλανα. Υπήρξε άγριος διώκτης του Χριστιανισμού.

2. Εβρ. 13, 14. «ου γαρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν».

3. Η λατινική μετάφραση μεταφράζει το "εν τύλη ερέας" "in arca oleagina", σε κιβώτιο από ξύλο ελιάς.